Rozwód z winy obu stron – na co warto zwrócić szczególną uwagę?

Kiedy sąd orzeknie rozwód z winy obu stron?

W pierwszym rzędzie jedynie przypomnieć należy, że Sąd orzeknie rozwód jeżeli między Tobą a Twoim współmałżonkiem nastąpił trwały oraz zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Tylko w takich okolicznościach będziesz mógł skutecznie domagać się orzeczenia rozwodu w Twojej sprawie.

Nie jest celem niniejszego wpisu opisywanie podstawowych przesłanek rozwodu. Jeżeli zastanawiasz się nad rozwodem z winy obu stron, to albo już dokładnie przemyślałeś swoją sytuację w tym zakresie albo znajdujesz się w toku postępowania rozwodowego i chcesz upewnić się jakie będą konsekwencje takiego orzeczenia rozwodowego.

Jeżeli jednak chcesz dowiedzieć się więcej na temat przesłanek uzyskania rozwodu, zapraszam Cię do lektury mojego wpisu blogowego, który poświęciłam tej tematyce. W prosty i czytelny sposób opisałam podstawowe warunki, które muszą być spełnione, aby Sąd uwzględnił Twoje powództwo o rozwód. Złożenie pozwu o rozwód nigdy nie będzie automatycznie utożsamiane z jego uzyskaniem.

Pamiętaj również, że mimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego rozwód nie będzie dopuszczalny, jeżeli wskutek jego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Po więcej informacji w tym zakresie odsyłam Cię do mojego poprzedniego wpisu blogowego, w którym tłumaczyłam kiedy orzeczenie rozwodu nie będzie możliwe.

Wina rozkładu pożycia jako element wyroku rozwodowego

W polskim porządku prawnym zasadą jest, że orzekając rozwód Sąd rozstrzyga także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. Od tej zasady przewidziany jest jeden wyjątek, a mianowicie Sąd zaniecha orzekania o winie na zgodne żądanie małżonków. W takiej sytuacji następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.

Mając na uwadze powyższe – sąd odstąpi od orzekania o winie w rozkładzie pożycia małżeńskiego tylko wówczas, gdy dogadasz się ze swoim małżonkiem i wspólnie ustalicie, że nie będziecie domagać się ustalania winy w tym zakresie. W każdym innym przypadku, z mocy ustawy, Sąd będzie zobowiązany w sentencji wyroku rozwodowego rozstrzygnąć, które z Was ponosi winę/współwinę w rozkładzie pożycia małżeńskiego.

Rozwód bez orzekania o winie ma wiele zalet. Jeżeli chciałbyś dowiedzieć się dlaczego jest w mojej ocenie korzystny – zapraszam do nawiązania kontaktu. Opowiem Ci jak wygląda takie postępowanie. Wróćmy jednak do meritum – jakie okoliczności będzie brał pod uwagę Sąd przy ustalaniu winy współmałżonków?

Wina w rozwodzie – o co w tym chodzi?

Pojęcie winy zostało wypracowane na gruncie prawa cywilnego, ale znajduje również zastosowanie do pojęcia winy przy rozwodzie. Wina obejmuje dwa elementy, to jest element obiektywny i subiektywny. Ten pierwszy zachodzi wówczas, gdy zachowanie małżonka narusza jego obowiązki ustawowe (opisane między innymi w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym) lub wynikające z powszechnie przyjętych zasad współżycia społecznego. Element subiektywny natomiast polega na naganności takich zachowań (działań lub zaniechań).

Musisz pamiętać, że ustawodawca nie rozróżnia stopnia winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego lub pogłębienia jego stopnia. Oznacza to, że nawet jeżeli w minimalnym zakresie przyczyniłeś się do rozkładu pożycia małżeńskiego lub jego pogłębienia, to zostaniesz uznany współwinnym w tym zakresie i Sąd rozwiąże małżeństwo z winy obu stron.

Może wydawać Ci się to niesprawiedliwe, ale musisz się z tym pogodzić. Sąd nie będzie uzależniał treści swojego orzeczenia od wagi winy poszczególnych współmałżonków.

Jakie zachowania będzie brał pod uwagę sąd przy orzekaniu rozwodu z winy obu stron?

Sąd będzie badał zachowania, które doprowadziły do rozkładu pożycia małżeńskiego lub jego pogłębienia. Nie będą miały natomiast dla Sądu znaczenia zdarzenia, które miały miejsce po rozkładzie pożycia małżeńskiego. Nie opieraj zatem na nich swojej taktyki procesowej, ponieważ możesz mieć trudność w udowodnieniu podstawowej przesłanki rozwodu, a mianowicie związku przyczynowo-skutkowego między takim zachowaniem małżonka a rozkładem pożycia małżeńskiego.

Przykład:

Piotr od roku nie mieszka ze swoją małżonką i zdecydował się na złożenie pozwu o rozwód. Małżonkowie w ogóle nie utrzymują ze sobą kontaktu i nie łączą ich już żadne więzi. Małżonka po wyprowadzce wyrażała nieprzychylne opinie o Piotrze – noszące znamiona obrazy i zniesławienia. Piotr nie powinien powoływać się na te okoliczności w celu wykazania winy swojej współmałżonki w rozkładzie lub pogłębieniu rozkładu pożycia małżeńskiego, ponieważ rzeczone zdarzenia miały miejsce już po rozkładzie pożycia małżeńskiego.

Wybaczyłem małżonkowi przewinienia – czy mogę się na nie powołać w sprawie o rozwód?

Wszystko zależy od konkretnej sprawy. Jeżeli wybaczyłeś swojemu małżonkowi konkretne przewinienie (na przykład obelgi słowne), a małżonek ponownie dopuścił się względem Ciebie takich samych przewinień, to możesz powoływać się w sprawie o rozwód na krzywdy już wybaczone.

Na co powoływać się w sprawie o rozwód z winy obu stron? Jakie okoliczności przywołać?

Jeżeli nosisz się z zamiarem wytoczenia powództwa o rozwód (lub zamierzasz zlecić to profesjonalnemu pełnomocnikowi – adwokatowi lub radcy prawnemu), to w pierwszym rzędzie dokładnie przemyśl jakie zachowania Twojego współmałżonka doprowadziły do rozkładu pożycia małżeńskiego lub go pogłębiły. Wypisz sobie wszystkie zdarzenia, które w Twojej ocenie przyczyniły się do powstania tego stanu rzeczy. Następnie zastanów się w jaki sposób udowodnić przed Sądem prawdziwość swoich twierdzeń.

Pomocne mogą okazać się różnego rodzaju dokumenty, wiadomości, zdjęcia, a także źródła osobowe, czyli świadkowie. Nie przesadzaj! Pamiętaj, że rozwód z orzekaniem o winie może trwać nawet kilka lat. Im więcej wniosków dowodowych zgłosisz, tym postępowanie rozwodowe będzie trwać dłużej. Zeznania jednego wiarygodnego świadka są dla Sądu czasami cenniejsze niż zeznania kilku świadków, którzy o Twoich problemach wiedzieli tylko z Twoich opowieści.

Dowody uzyskane niezgodnie z prawem – czy mogą być użyte w procesie o rozwód?

Jest to bardzo rozległy temat i w tym miejscu jedynie zaprezentuje ogólne informacje. Na gruncie nauk prawnych wypracowano teorię tak zwanych owoców zatrutego drzewa. Zgodnie z tą teorią dowody uzyskane niezgodnie z prawem nie mogą stanowić dowodu w postępowaniu sądowym.

Mogłoby się zatem wydawać, że rzeczone zagadnienie zostało wyjaśnione. Nic bardziej mylnego. Materia prawna jest na tyle skomplikowana i wielowątkowa, że trudno tutaj o jednoznaczne stanowisko.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 kwietnia 2003 roku (sygnatura akt IV CKN 94/01) wskazał, że „w procesie rozwodowym w zakresie wykazania winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego służyć może także nagranie magnetofonowe rozmów prowadzonych przez strony, nawet jeżeli tych nagrań dokonano bez wiedzy jednej z nich i w okresie trwania małżonków w faktycznej separacji”.

Mimo treści rzeczonego wyroku należy przyjąć, że dowody uzyskane niezgodnie z prawem (na przykład otwarta korespondencja współmałżonka – bez jego zgody) nie powinny zostać dopuszczone jako dowód w postępowaniu rozwodowym.

Musisz również pamiętać, że tego rodzaju zachowania mogą powodować pociągnięcie Cię do odpowiedzialności cywilnej, chociażby z  tytułu naruszenia dóbr osobistych współmałżonka (art. 23 k.c.) oraz do odpowiedzialność karnej (na przykład z art. 267 k.k.).

Art. 23 k.c. wskazuje, że dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

Art. 267 § 1 k.k. stanowi, że kto bez uprawnienia uzyskuje dostęp do informacji dla niego nieprzeznaczonej, otwierając zamknięte pismo, podłączając się do sieci telekomunikacyjnej lub przełamując albo omijając elektroniczne, magnetyczne, informatyczne lub inne szczególne jej zabezpieczenie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch.

Zacytowałam przedmiotowe regulacje tylko po to, aby uświadomić Tobie, że takie zachowania mogą generować liczne i negatywne konsekwencje prawne. Zachowaj ostrożność i postępuj zgodnie z literą prawa.

Rozwód z winy obu stron konsekwencje

Orzeczenie rozwodu z winy obu stron implikuje wiele konsekwencji prawnych – w szczególności w zakresie obowiązku alimentacyjnego. Zanim zdecydujesz się na wniesienie pozwu o rozwód powinieneś je znać – dzięki temu będziesz mógł podjąć świadomą decyzję w przedmiocie swojej strategii procesowej. Może dzięki temu wykażesz się większą determinacją, aby dogadać się ze swoim współmałżonkiem i wspólnie zaniechać od rozwodu z orzekaniem o winie? Na pewno te argumenty powinny również pomóc Ci w przekonaniu współmałżonka do swojego stanowiska.

Rozwód z winy obu stron nie wywiera żadnego wpływu na orzeczenie sądu w przedmiocie władzy rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi, alimentów na rzecz dzieci stron postępowania rozwodowego, podziału majątku, czy sposobu korzystania z mieszkania. Wyjątkiem są sytuacje, w których działania/zaniechania współmałżonka mają znaczenie dla wyżej wskazanych okoliczności (na przykład małżonek źle traktował dzieci), ale znowu – chodzi tutaj tylko o zachowania współmałżonka, a nie o treść orzeczenia rozwodowego.

Rozwód z winy obu stron ma jednak kluczowe znaczenie dla obowiązku alimentacyjnego, o czym w dalszej części wpisu.

Rozwód z winy obu stron a koszty procesu

W przypadku orzeczenia rozwodu z winy obu stron koszty będą ponoszone po równo. Opłata sądowa od pozwu o rozwód ma charakter stały i wynosi 600,00 zł. Nie są to jednak jedyne koszty występujące w postępowaniu rozwodowym. Do tego dochodzi koszt zastępstwa procesowego, koszt opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, koszty mediacji, koszty wynagrodzenia biegłego, czy koszty wynikające z opłaty o podział majątku wspólnego.

Sąd w orzeczeniu rozwodowym może zadecydować o wzajemnych zniesieniu kosztów. Wówczas każdy z uczestników postępowania rozwodowego (powód i pozwany) płaci koszty za siebie i nie musi zwracać żadnych kosztów swojemu przeciwnikowi procesowemu.

Jeżeli znajdujesz się w trudnej sytuacji finansowej i po prostu nie stać Cię na ponoszenie takich kosztów, to możesz wraz z pozwem o rozwód złożyć wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, dołączając do pakietu dokumentów oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania (link). Sąd oceni Twoją sytuację i podejmie decyzję w tym zakresie.

Rozwód z winy obu stron a alimenty

Rozstrzygnięcie o tej treści ma kluczowe znaczenie dla obowiązku alimentacyjnego. W przypadku rozwodu z winy obu stron, alimentów może domagać się jedynie ten małżonek, który pozostaje w niedostatku

Zgodnie z art. 60 § 1 k.c. małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

Stosownie do art. 60 § 3 k.c. obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. Jednakże gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni.

Mając na uwadze powyższe musisz pamiętać, że w przypadku orzeczenia rozwodu z winy obu stron czas trwania obowiązku alimentacyjnego nie jest ograniczony w czasie. Rzeczony obowiązek ustanie dopiero wówczas, gdy małżonek pozostający w niedostatku zawrze ponowny związek małżeński.

Czy warto zatem starać się o rozwód z winy obu stron?

Takie postępowanie ma swoje wady i zalety. Jeżeli jesteś gotowy na długotrwałe postępowanie rozwodowe i obawiasz się, że możesz pozostawać w niedostatku po zakończeniu sprawy sądowej, to rozwód z winy obu stron może być dla Ciebie korzystnym rozwiązaniem – z uwagi na kształt obowiązku alimentacyjnego.

Źródła:

Zamieszczony na niniejszej stronie internetowej wpis ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady prawnej w rozumieniu ustawy Prawo o adwokaturze. W celu uzyskania pomocy prawnej – zapraszamy do kontaktu.