Alimenty bez rozwodu

Czy można uzyskać alimenty bez rozwodu?

Alimenty bez rozwodu to pojęcie potoczne. Tradycyjne alimenty, to jest te, które zostały opisane w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (dalej jako: krio) można uzyskać dopiero po rozwiązaniu małżeństwa przez rozwód.

Powyższe nie oznacza jednak, że sformułowanie „alimenty bez rozwodu” jest całkowicie nieprawidłowe. Jeżeli jeden z małżonków nie wykonuje swoich obowiązków względem rodziny, to można uzyskać od niego pewne świadczenia pieniężne, które przypominają alimenty.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 13 lipca 2011 roku (III CZP 39/11) pomiędzy obowiązkiem ustanowionym w art. 27 krio , a obowiązkiem alimentacyjnym (art. 128 i nast. krio) istnieje pewne podobieństwo, jednak o tożsamości tych obowiązków nie może być mowy; można mówić co najwyżej o „alimentacyjnym charakterze” obowiązku przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny, konstatacja ta nie upoważnia jednak do formułowania tezy, że między małżonkami – w czasie trwania małżeństwa – istnienie obowiązek alimentacyjny sensu stricto.

Mając na uwadze powyższe – w dalszej części niniejszego wpisu blogowego będę posługiwać się pojęciem „alimenty bez rozwodu”, ale miejcie Państwo w tyle głowy, że jest to sformułowanie zaczerpnięte z języka potocznego.

Nie jest to jednak takie proste. Najpierw muszą zostać spełnione przesłanki opisane w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, aby Sąd zobowiązał małżonka do takiego postępowania. Jak to wygląda w praktyce? Z jakich przepisów wynika taki obowiązek?

Małżeństwo to szereg obowiązków!

Związek małżeński wiąże się z szeregiem obowiązków. Małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie. Są obowiązani do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli.

Oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym.

Ustawodawca nakłada zatem na małżonków szereg obowiązków, w szczególności w zakresie zaspokajania potrzeb rodziny. Chodzi tutaj w szczególności o finansowanie bieżących potrzeb członków swojej rodziny, ale także osobiste starania o wychowanie dzieci.

Co należy zrobić w sytuacji, gdy jeden z małżonków nie wykonuje tych obowiązków? Jak zareagować, gdy współmałżonek nie dokłada się do utrzymania rodziny i nie interesuje się dobrem i wychowaniem dzieci?

Alimenty bez rozwodu – co można uzyskać?

Ustawodawca przewidział, że mogą występować wcześniej opisane sytuacje i wprowadził przepis, który pozwala na uzyskanie „alimentów bez rozwodu”.

Zgodnie z art. 28 § 1 ust. 1 krio jeżeli jeden z małżonków pozostających we wspólnym pożyciu nie spełnia ciążącego na nim obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, sąd może nakazać, ażeby wynagrodzenie za pracę albo inne należności przypadające temu małżonkowi były w całości lub w części wypłacane do rąk drugiego małżonka

Nakaz, o którym mowa w art. 28 § 1 ust. 1 krio, zachowuje moc mimo ustania po jego wydaniu wspólnego pożycia małżonków. Sąd może jednak na wniosek każdego z małżonków nakaz ten zmienić albo uchylić.

Jeżeli zatem Twój małżonek nie partycypuje w kosztach utrzymania rodziny, to możesz wystąpić przeciwko niemu z roszczeniami majątkowymi do właściwego sądu. Wówczas sąd może nakazać, aby wynagrodzenie małżonka albo inne należności przypadające temu małżonkowi (np. dochód z najmu nieruchomości) były wypłacane w całości lub części dla Ciebie.

Alimenty bez rozwodu polegają zatem na swoistym przymusowym transferze dochodów małżonka nieprzyczyniającego się do zaspokajania potrzeb rodziny do małżonka, który samodzielnie stara się zadośćuczynić wszystkim obowiązkom.

Niejednokrotnie nie będzie konieczności kierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Wystarczy bowiem, że uświadomisz swojego małżonka, że w razie dalszego uchylania się od wykonywania obowiązków wystąpisz z takim roszczeniami.

Jeżeli jednak małżonek dalej pozostanie nieugięty, to trzeba rozpocząć działania natury prawnej. Co bardzo ważne – „alimenty bez rozwodu” pozostaną w mocy nawet wówczas, gdy po ich zasądzeniu ustanie wspólne pożycie małżonków. Sąd może jednak na wniosek każdego z małżonków nakaz ten zmienić albo uchylić.

Sąd przy zasądzaniu alimentów bez rozwodu będzie kierował się zasadą równej stopy życiowej. W myśl tej zasady małżonkowie powinni żyć na takim samym poziomie. W konsekwencji małżonek lepiej zarabiający nie może żyć na lepszej stopie życiowej i nie może w ogóle nie przyczyniać się do utrzymania rodziny.

Sąd po przeanalizowaniu materiału dowodowego oceni jaka kwota pieniężna winna być pobierana od małżonka, który uchyla się od swoich obowiązków. Dlatego tak ważne jest, aby już wcześniej gromadzić wszelkiego rodzaju rachunki i faktury.

Podsumowanie

Alimenty bez rozwodu to potoczne określenie dla nakazu opisanego w art. 28 § 1 ust. 1 krio. Jeżeli jeden z małżonków pozostających we wspólnym pożyciu nie spełnia ciążącego na nim obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, sąd może nakazać, ażeby wynagrodzenie za pracę albo inne należności przypadające temu małżonkowi były w całości lub w części wypłacane do rąk drugiego małżonka. Jeżeli potrzebujecie Państwo wsparcia prawnego w podobnej sprawie – zapraszam do nawiązania kontaktu. Specjalizuję się w prowadzeniu wszystkich spraw rodzinnych.

Wpisy publikowane na niniejszej stronie internetowej nie stanowią porady prawnej w konkretnej sprawie. Jeżeli potrzebujecie Państwo wsparcia prawnego w sprawie rodzinnej – serdecznie zapraszam do nawiązania kontaktu.