Jak się bronić w sprawie o uchylenie alimentów?

Podstawy obowiązku alimentacyjnego rodziców wobec dzieci

Na samym początku należy wskazać co leży u podstaw obowiązku alimentacyjnego rodziców wobec swoich dzieci. Kwestie te reguluje obecnie art. 133 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (k.r.o.). Stanowi on, że rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Jednocześnie treść tego przepisu odpowiada na pytanie, czy obowiązek alimentacyjny podlega uchylenia po uzyskaniu przez dziecko pełnoletności? Oczywiście nie jest tak, ponieważ nawet po skończeniu przez dziecko 18. roku życia, może nadal być ono w sytuacji, w której nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać, ponieważ na przykład podejmuje naukę na uczelni wyższej.

Możliwości zobowiązanego i potrzeby uprawnionego

Do kolejnych aspektów, które brane są pod uwagę w toku pozwu o zasądzenie alimentów należą: możliwości zobowiązanego i potrzeby uprawnionego. Sąd obowiązany jest do zbadania rzeczywistych możliwości do alimentacji rodzica, biorąc pod uwagę: jego dochody; majątek, którym dysponuje; średnie wydatki ponoszone w związku z własnym utrzymaniem oraz jego sytuację osobistą i rodzinną. Z drugiej strony wysokość alimentów musi odpowiadać uzasadnionym potrzebom uprawnionego. Powoduje to konieczność ustalenia niezbędnych wydatków, które ponosi dziecko, a będą nimi na przykład: koszty związane z podejmowaniem nauki; koszty związane z najmem mieszkania w mieście, w którym dziecko podejmuje studia; koszty związane z wyżywieniem oraz ubiorem, ale również w takiej samej mierze uzasadnione koszty związane z wypoczynkiem.

Pozew o uchylenie obowiązku alimentacyjnego – na czym się opiera?

Przede wszystkim u podstaw pozwu o uchylenie obowiązku alimentacyjnego leży okoliczność usamodzielnienia się dziecka. Jeżeli dziecko kończy studia i rozpoczyna pracę zawodową, to w takim przypadku co do zasady jest ono w stanie utrzymać się samodzielnie. W konsekwencji odpada przesłanka z art. 133 §1 k.r.o. Jednak zgodnie z art. 133 §3 k.r.o. oraz utrwalonym w orzecznictwie i doktrynie poglądem, do uchylenia obowiązku alimentacyjnego może dojść również w sytuacji, w której pełnoletnie dziecko nie podejmuje żadnych starań w kierunku usamodzielnienia się i własnego utrzymania. Najczęściej jest to w przypadek, w którym dziecko ze swojej winy i w umyślny sposób dąży do sztucznego przedłużenia trwania studiów przez brak uzyskiwania zaliczeń lub rozpoczynanie kolejnych kierunków studiów, a nie kończenie poprzednich.

Obrona przed uchyleniem alimentów

W opisanej wyżej sytuacji podstawą obrony przed uchyleniem alimentów, będzie wykazanie faktu, że dziecko nie ponosi winy w braku uzyskiwania zaliczeń w toku studiów. Wykazanie tego nie jest proste, natomiast możliwe jest to w sytuacji trudnej sytuacji zdrowotnej dziecka, która wpływa na jakość jego nauki. Oczywiście pozostaje jeszcze kwestia, że dziecko musi być obiektywnie w stanie ukończyć dany kierunek studiów, to znaczy, że charakteryzuje się cechami i umiejętnościami, które na to pozwalają. Trudna sytuacja zdrowotna związana z chorobą, może jednak wyłączyć winę dziecka w braku zaliczenia studiów w normalnym toku.

Obrona przed uchyleniem alimentów ze względu na nadmierny uszczerbek rodziców

Inną okolicznością umożliwiającą uchylenie się od obowiązku alimentacyjnego wobec dzieci jest fakt, że obowiązek ten połączony jest z nadmiernym dla nich uszczerbkiem. Chodzi więc o sytuację, w której w efekcie wypłaty dziecku alimentów określonej wysokości, rodzic popada w niedostatek i nie jest w stanie zaspokoić swoich niezbędnych potrzeb. W takiej sytuacji uprawniony do alimentów może bronić się w ten sposób, że wykaże rzeczywistą sytuację majątkową zobowiązanego rodzica. Może to oznaczać wskazanie na nieujawnione źródła dochodów, wskazanie na posiadanie znacznego majątku trwałego w postaci ruchomości lub nieruchomości, a także udowodnienia, że rodzic żyje tak naprawdę na dość wysokim poziomie i wcale nie popada w niedostatek. Oczywiście wszystkie te twierdzenia muszą mieć potwierdzenie w dowodach lub być wysoce uprawdopodobnione.

Obrona przed uchyleniem alimentów ze względu na zasady współżycia społecznego -– art. 144¹ k.r.o.

Kolejnym przepisem, który może stanowić podstawę uchylenia obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka jest art. 144¹ kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie z jego treścią zobowiązany może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie dotyczy to obowiązku rodziców względem ich małoletniego dziecka. W przepisie tym chodzi w gruncie rzeczy o niesłuszność obowiązku alimentacyjnego, która może polegać na niewłaściwym i sprzecznym z zasadami współżycia społecznego zachowaniu dziecka wobec rodziców. Jako przykład takiej sytuacji możemy wskazać na opuszczenie chorego rodzica przez dzieci, kiedy potrzebował on ich pomocy, a następnie wystąpienie z pozwem o alimenty. W takiej sytuacji otrzymanie przez nich alimentów może być niesłuszne. Należy jednak zaznaczyć, że ważny jest tutaj całokształt okoliczności. Jeżeli rodzic w pozwie o uchylenie alimentów podnosi, że dziecko zerwało z nim wszelki kontakt i zachowało się w stosunku do niego niewdzięcznie, to należy tak samo spojrzeć na zachowanie rodzica wobec dziecka. Może okazać się, że zerwanie kontaktu nastąpiło tak naprawdę z inicjatywy rodzica lub że to on pierwszy zachowywał się w stosunku do dziecka w niewłaściwy i karygodny sposób. Zerwanie kontaktu z rodzicem mogło być również pokłosiem konfliktowej sytuacji powstałem po rozwodzie rodziców. Wszystkie te okoliczności stanowią ewentualną obronę dziecka przed uchyleniem obowiązku alimentacyjnego.

Dowody potrzebne przy obronie przed uchyleniem alimentów

Jak w każdym postępowaniu niezbędne będzie również przedstawienie odpowiednich dowodów. W pierwszej kolejności mogą być to karty przebiegów studiów, które pokażą, że dziecko na moment złożenia pozwu faktycznie przykłada się do nauki i uzyskuje pozytywne wyniki. Może to być również dokumentacja medyczna, która pokazuje bardzo trudną sytuację zdrowotną dziecka. Bardzo często w tego typu sprawach przydatne okazują się być dokumenty potwierdzające majątek posiadany przez rodzica albo zeznania świadków, którzy potwierdzą, że rodzic wcale nie popada w niedostatek lub posiada nieujawnione źródła dochodów. Dodatkowo ważna może okazać się korespondencja w postaci wiadomości sms czy mailowych, która pokaże stosunek i zachowanie rodzica wobec dziecka.

Podsumowanie

Obrona przed uchyleniem alimentów w większości przypadków może okazać się dość trudna, zwłaszcza w kontekście postępowania dowodowego. W przypadku otrzymania pozwu o uchylenie obowiązku alimentacyjnego warto niezwłocznie skontaktować się z profesjonalnym pełnomocnikiem, który określi właściwą linię obrony przed zarzutami zawartymi w pozwie.

Wpisy blogowe zamieszczone na niniejszej stronie internetowej nie stanowią porady prawnej. Pamiętaj, że każda sprawa jest inna i wymaga indywidualnego podejścia. Jeżeli chcesz uzyskać wsparcie prawne w Twojej sprawie – zapraszam do nawiązania kontaktu.