Rozwód czy separacja

W obliczu kryzysu w małżeństwie nierzadko małżonkowie zastanawiają się czy nadszedł już moment na złożenie pozwu rozwodowego, czy też może chcą jeszcze poczekać licząc na to, że czas pozwoli im na rozwiązanie swoich problemów i uratowanie małżeństwa.  Separacja orzeczona przez sąd i rozwód są niezależnymi od siebie instytucjami przewidzianymi w przepisach Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Czym się różnią? Na co się zdecydować: rozwód czy separacja?

Podstawową różnica pomiędzy separacją a rozwodem jest to, że:

• w przypadku rozwodu małżeństwo przestaje istnieć (jest nieodwracalny);
• orzeczenie separacji uchyla wspólnotę małżeńską, ale małżonkowie nie mają prawa wstępować w nowy związek małżeński (sąd może orzec o zniesieniu separacji).

Rozkład pożycia

Różnice pomiędzy tymi instytucji występują też w zakresie przesłanek pozytywnych i negatywnych. Aby sąd orzekł separację, rozkład pożycia małżeńskiego pomiędzy małżonkami nie musi być trwały, a wystarczającym będzie zupełny, w przeciwieństwie do orzekania o rozwodzie. Zupełny rozkład pożycia w obydwu sytuacjach jest rozumiany tak samo, to znaczy jako całkowite ustanie więzi uczuciowych, fizycznych i gospodarczych pomiędzy małżonkami. Zupełnego rozkładu pożycia nie będzie na przykład w małżeństwie, w którym uczucie pomiędzy małżonkami już dawno wygasło i nie mają więzi fizycznych, ale mieszkają razem wspólnie wychowując małoletnie dzieci i zachowując więzi ekonomiczne. Kolejną ważną kwestią, odróżniającą separację od rozwodu jest  to, że żądanie separacji przez małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia nie stanowi negatywnej przesłanki dopuszczalności  orzeczenia separacji – tak jak w przypadku rozwodu. Mówiąc wprost, o orzekanie separacji mogą wnosić małżonkowie winni rozkładowi małżeństwa.  Mówiąc o negatywnych przesłankach, to znaczy takich, których wystąpienie uniemożliwia orzeczenie przez sąd, należy podkreślić, że zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego orzeczenie separacji nie będzie możliwe, jeżeli w jej skutek miał być ucierpieć dobro wspólnych małoletnich  dzieci (tak samo jak w przy rozwodzie).

Czy mogę wrócić do nazwiska panieńskiego w trakcie separacji – rozwód czy separacja? 

Zasadniczą i najważniejszą różnicą, o której wspomniałam wcześniej pomiędzy separacją i rozwodem jest to, że związek małżeński pozostających w separacji trwa nadal- można powiedzieć, że na czas jej trwania małżeństwo ma ’’przerwę’.  Małżonkowie pozostający w separacji zobowiązani są przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego do wzajemnej pomocy, zarówno materialnej jak i emocjonalnej (np. poprzez wsparcie psychiczne w chorobie) ale nie ciążą już na nich obowiązki małżeńskie uregulowane w Kodeksie. Konsekwencją pozostawania w związku małżeńskim pomimo orzeczenia separacji, jest brak możliwości zmiany nazwiska. W przypadku orzeczenia rozwodu, w ciągu trzech miesięcy od daty uprawomocnienia  się wyroku małżonek rozwiedziony, który na skutek małżeństwa zmienił nazwisko może powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa

Czy muszę płacić alimenty małżonkowi pozostając w separacji?

Nieodłącznym elementem spraw rozwodowych i separacyjnych są kwestie finansowe. Obowiązek alimentacyjny inaczej kształtowany jest w przypadku orzeczenia separacji a inaczej w przypadku orzeczenia rozwodu. Najistotniejszą różnicą pomiędzy tymi dwoma instytucjami, jest bezterminowy obowiązek alimentacyjny. Co to oznacza? Inaczej niż w przypadku orzeczenia rozwodu prawo małżonka niewinnego do alimentów nie wygasa z upływem 5 lat od daty uprawomocnienia się separacji.

Tak samo jak w przypadku rozwodu, właściwym sądem do orzekania separacji będzie Sąd Okręgowy (poszukujących odpowiedzi na to Jaki sąd będzie właściwy zachęcam do zapoznania się z wpisem). Z żądaniem zarówno orzeczenia separacji, jak i rozwodu może wystąpić do sądu każdy z małżonków. Podobieństwa pomiędzy tymi dwoma instytucjami widać też w kwestii ustalania winy, bowiem sąd orzekając o separacji tak samo jak przy rozwodzie będzie ustalał, który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia małżeńskiego (a także może tego zaniechać na zgodne żądanie stron). Orzekając o separacji sąd również z urzędu będzie rozstrzygał o podziale władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dzieci, kontaktach z nimi i alimentach. Należy podkreślić, że zarówno rozwód jak i separacja powodują ustanie wspólnoty majątkowej pomiędzy małżonkami.

Jedna strona żąda rozwodu, druga separacji – rozwód czy separacja?

 Jakie konsekwencje będą niosły rozbieżne żądania współmałżonków? Na przykład gdy mąż będzie żądał rozwodu a żona separacji? W polskim systemie pewnym obwiązuję zasada orzekania zgodnego z żądaniem mającym najdalsze skutki prawne- zatem gdy jeden z małżonków będzie wnosił o rozwód a druga strona o separacji, sąd orzeknie rozwód ( jeśli jest dopuszczalny).

W ramach doradztwa prawnego zajmuje się zarówno sprawami o rozwód jak i o separację. Zapraszam do kontaktu.

Zamieszczony na niniejszej stronie wpis ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady prawnej w rozumieniu ustawy o Adwokaturze.