Bardzo często spotykam się z pytaniem, czy alimenty obciążają rodziców po równo. Wiele osób zastanawia się, zwykle przed zainicjowaniem sprawy w sądzie, czy w razie postępowania sądowego w przedmiocie zasądzenia alimentów obowiązek alimentacyjny zostanie podzielony po równo pomiędzy rodziców. Na tak postawione pytanie nie da się niestety udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Każda sprawa o alimenty jest inna, a w konsekwencji można spotkać się z różnymi rozstrzygnięciami. Co składa się na obowiązek alimentacyjny? Czy alimenty obciążają rodziców po równo? Co w sytuacji, gdy tylko jeden z rodziców opiekuje się dzieckiem? Na te i inne pytania znajdziecie Państwo odpowiedzi w niniejszym wpisie blogowym. Zapraszam do lektury.
Czy alimenty obciążają rodziców po równo – co składa się na obowiązek alimentacyjny?
Żeby udzielić poprawnej odpowiedzi na pytanie, czy alimenty obciążają rodziców po równo, należy w pierwszym rzędzie przypomnieć czym w istocie są alimenty – posiłkując się w tym zakresie przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej jako: „krio”).
Obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.
Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.
W sprawach o zasądzenie alimentów na dziecko kluczowe znaczenie ma ustalenie ich wysokości. To tutaj najczęściej toczy się spór między rodzicami. Czym będzie kierował się sąd w tym zakresie?
Zgodnie z art. 135 § 1 krio zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.
W celu wykazania potrzeb dziecka uprawnionego do alimentacji należy przedstawić wszelkie dowody, które dokumentują jego koszty utrzymania (rachunki, faktury). Rzeczone dokumenty mogą dotyczyć zakupów spożywczych, ubrań, dodatkowych lekcji, leczenia itp.
Na tej podstawie Sąd ustali ile mniej więcej kosztuje utrzymanie dziecka każdego miesiąca. Bardzo ważne jest zatem, aby skrupulatnie zbierać materiał dowodowy.
Sąd również zbada możliwości zarobkowe i majątkowe rodzica zobowiązanego do alimentacji, a także ustali, czy rodzic, biorąc pod uwagę jego obecną sytuację, w pełni wykorzystuje swój potencjał gospodarczy.
Nie jest to jednak kluczowe dla udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy alimenty obciążają rodziców po równo. W celu uzyskania odpowiedzi – należy sięgnąć do art. 135 § 2 krio.
Czy alimenty obciążają rodziców po równo – co składa się na obowiązek alimentacyjny?
Zgodnie z przywołanym przepisem wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.
Sąd w pierwszym rzędzie oszacuje koszty utrzymania dziecka w skali każdego miesiąca, a dopiero następnie zasądzi tę kwotę od rodzica zobowiązanego na rzecz dziecka.
Praktyka pokazuje, że możliwe są tutaj różne scenariusze, a są one w dużej mierze uzależnione od tego, który z rodziców będzie zajmował się bieżącym wychowaniem dziecka.
Sąd Okręgowy w Poznaniu w wyroku z dnia 4 stycznia 2021 roku w sprawie o sygnaturze akt IV RC 60/20 wskazał, iż okoliczności konkretnego stanu faktycznego są podstawą do oceny, czy osobiste starania wyczerpują obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w całości czy tylko części. Zależeć to będzie w głównej mierze od tego jak dalece dziecko absorbuje wychowawczo jednego z rodziców, co pozostaje w ścisłym związku z wiekiem i jego stanem zdrowia.
Może się zatem zdarzyć, że jeden z rodziców będzie zobowiązany do płacenia alimentów w wysokości, która wystarczy na utrzymanie dziecka. Niemniej drugi z rodziców swój obowiązek alimentacyjny względem dziecka nadal będzie wykonywać – właśnie przez osobiste starania o utrzymanie i jego wychowanie.
Osobiste starania o utrzymanie i wychowania dziecka konsumują czas rodzica i wiążą się dla niego z dużym wysiłkiem. W tym kontekście można przypisać takim działaniom walor majątkowy.
Najczęściej jest jednak tak, że będzie tutaj występować pewna dysproporcja, ale jest ona uzasadniona względami logicznymi. Rodzic zajmujący się na co dzień dzieckiem będzie chociażby ponosił niespodziewane wydatki i inne ciężary, które są związane z jego wychowaniem.
Podsumowanie
Na pytanie, czy alimenty obciążają po równo oboje rodziców można zatem odpowiedzieć twierdząco. Rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie się utrzymać samodzielnie. Należy jednak pamiętać, że świadczenia alimentacyjne to nie tylko obowiązek ponoszenia świadczeń pieniężnych, ale także osobiste starania o utrzymanie lub wychowanie dziecka – które mogą w całości lub części wyczerpywać ustawowy obowiązek alimentacyjny jednego z rodziców.
Wpisy publikowane na niniejszej stronie internetowej nie stanowią porady prawnej w konkretnej sprawie. Jeżeli potrzebujecie Państwo wsparcia prawnego w sprawie rodzinnej – serdecznie zapraszam do nawiązania kontaktu.
Potrzebujesz pomocy prawnej z zakresu prawa rodzinnego? Zapraszam do nawiązania kontaktu. 🙂