Kwestie związane z alimentami są często omawiane w sprawach rodzinnych, zwłaszcza w przypadku rozwodów. Zgodnie z Kodeksem Rodzinnym i Opiekuńczym, obowiązek alimentacyjny, czyli obowiązek dostarczania środków utrzymania, a także w miarę zapotrzebowania obowiązek dostarczania środków wychowania, obciąża krewnych w linii prostej, np. rodziców/dzieci oraz rodzeństwo. Należy wskazać, iż obowiązek alimentacyjny może obciążać także małżonka po rozwiązaniu lub unieważnieniu małżeństwa.
Alimentami określamy środki potrzebne do utrzymania osoby uprawnionej, np. dziecka. Środki utrzymania obejmują między innymi: koszty utrzymania lokalu mieszkalnego, koszty ponoszone na edukację, leczenie, żywność czy odzież.
Spis treści:
- Obowiązek alimentacyjny
- Wymagane dokumenty w sprawie o alimenty
- Często zadawane pytania
1. Obowiązek alimentacyjny
Obowiązek rodziców względem dziecka
Najczęstszym obowiązkiem alimentacyjnym występującym w praktyce jest obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka, które nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać. Tutaj wyjątek stanowi sytuacja, w której dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie jego kosztów utrzymania oraz wychowania.
Co do zasady, uprawnionym do świadczeń alimentacyjnych jest tylko taka osoba, która znajduje się w niedostatku, stąd koniecznym jest wykazanie tego niedostatku w sprawie sądowej o alimenty.
Obowiązani do świadczeń rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego w sytuacji, gdy jest to połączone z nadmiernym uszczerbkiem dla zobowiązanego lub gdy takie dziecko nie stara się aby uzyskać samodzielność.
Obowiązek alimentacyjny względem rodzeństwa
W tym przypadku sytuacja wygląda analogicznie – obowiązany może uchylić się od obowiązku, jeżeli jest to połączone z nadmiernym uszczerbkiem dla niego samego i jego rodziny.
Stąd należy wykazać wysokość ponoszonych kosztów na własne utrzymanie oraz liczbę osób pozostających na utrzymaniu tej osoby, a także wysokość kosztów ich utrzymania.
Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od potrzeb uprawnionego, które są usprawiedliwione, a także od zarobkowych i majątkowych możliwości osoby obowiązanej do płacenia.
2. Wymagane dokumenty w sprawie o alimenty
Aby skutecznie wystąpić z pozwem o alimenty lub obronić się przed roszczeniami alimentacyjnymi, konieczne jest dostarczenie odpowiednich dokumentów potwierdzających sytuację stron. Poniżej znajduje się lista niezbędnych dokumentów:
Dokumenty dotyczące tożsamości
- Odpis aktu urodzenia osoby uprawnionej do świadczeń alimentacyjnych: Ten dokument potwierdza tożsamość osoby uprawnionej do alimentów. Bez niego nie można udowodnić, kto jest uprawniony do otrzymywania świadczeń.
Dokumenty związane z małżeństwem lub rozwodem
- Odpis aktu małżeństwa lub odpis wyroku rozwodowego/separacyjnego – w przypadku alimentów na dziecko lub małżonka: Jeśli składasz pozew o alimenty na rzecz dziecka lub byłego małżonka, potrzebujesz dokumentu potwierdzającego, że istniało małżeństwo lub że doszło do rozwodu lub separacji.
- Odpis poprzedniego wyroku w sprawie o alimenty pomiędzy tymi samymi stronami – w przypadku, gdy żądamy zwiększenia/zmniejszenia zasądzonej uprzednio wysokości alimentów: Jeśli były już wcześniejsze postanowienia dotyczące alimentów, konieczne jest dostarczenie dokumentu potwierdzającego poprzednie rozstrzygnięcia w tej sprawie.
Dokumenty potwierdzające koszty utrzymania
- Wydatki ponoszone w związku z edukacją – koszty książek, potrzebnych artykułów szkolnych, zajęć dodatkowych: Jeśli występujesz o alimenty na rzecz dziecka, musisz dostarczyć dowody na koszty związane z jego edukacją.
- Koszty utrzymania, tj. rachunki i opłaty związane z utrzymaniem lokalu mieszkalnego w tym wody, gazu itp.: Dokumenty te pomogą udowodnić, ile pieniędzy potrzeba na utrzymanie mieszkania, w którym mieszka osoba uprawniona do alimentów.
- W przypadku konieczności ponoszenia wydatków na leczenie (np. stomatologiczne, fizjoterapeutyczne, psychologiczne) – należy wskazać zaświadczenie lekarskie potwierdzające konieczność takiego leczenia oraz wysokość i częstotliwość ponoszenia takich kosztów: Jeśli osoba uprawniona do alimentów wymaga specjalistycznego leczenia, należy dostarczyć dokumentację medyczną potwierdzającą te wydatki.
Dokumenty dotyczące zarobków
- Dokumenty potwierdzające zarobki obydwu stron – tej, która jest uprawniona bądź tej, która aktualnie pokrywa główne koszty utrzymania uprawnionego oraz tej, która jest obowiązana, a także źródło uzyskiwanych zarobków oraz wykształcenie wskazanych osób: Informacje o zarobkach są kluczowe, ponieważ na ich podstawie sąd będzie określał wysokość alimentów.
Pamiętaj!
Pozew wraz ze wszystkimi załącznikami należy złożyć w 2 egzemplarzach – jeden do sądu, natomiast drugi dla strony tj. osoby pozwanej.
3. Często zadawane pytania
1. Kto jest uprawniony do alimentów?
Uprawniony do alimentów jest zazwyczaj dziecko, które nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać. Istnieją jednak wyjątki od tej zasady.
2. Czy mogę uniknąć płacenia alimentów na rzecz pełnoletniego dziecka?
Tak, jeśli można udowodnić, że płacenie alimentów jest połączone z nadmiernym uszczerbkiem dla zobowiązanego lub że dziecko nie stara się uzyskać samodzielności.
3. Jakie dokumenty są potrzebne do sprawy o alimenty?
Niezbędne dokumenty to m.in. odpis aktu urodzenia osoby uprawnionej do alimentów, dokumenty związane z małżeństwem lub rozwodem, dokumenty potwierdzające koszty utrzymania oraz dokumenty dotyczące zarobków.
4. Czy pozew o alimenty jest płatny?
Nie, pozew o alimenty jest zwolniony od opłat sądowych.
5. Czy mogę samodzielnie złożyć pozew o alimenty?
Tak, można to zrobić samodzielnie, ale zawsze warto skonsultować się z adwokatem, aby uniknąć błędów i zapewnić sobie profesjonalne wsparcie w sprawie o alimenty.