Rozwód a długi

Rozwód a długi – czy rozwód to sposób na uniknięcie długów współmałżonka?

Bardzo często powodem rozpadu życia małżeńskiego jest nierzetelność finansowa jednego z małżonków i postępowanie, które prowadzi do popadnięcia w długi. Może być to związane z nieumiejętnością radzenia sobie w życiu zawodowym lub w biznesie, ale także wynikać z niewłaściwego sposobu życia, zaangażowania w podejrzaną działalność czy nawet uzależnienia od hazardu. Niezależnie od okoliczności zaciągnięcia długów, wiele osób zastanawia się czy rozwód jest odpowiednim sposobem na uniknięcie odpowiedzialności za długi współmałżonka? Na tak postawione pytanie należałoby udzielić niestety przeczącej odpowiedzi, ponieważ rzeczywistość nie jest tak piękna. Co do zasady, małżonkowie posiadający wspólność majątkową odpowiadają za zobowiązania zaciągnięte w trakcie trwania małżeństwa w sposób solidarny.

Odpowiedzialność solidarna małżonków za długi – o co w niej chodzi?

W konsekwencji odpowiedzialności solidarnej każdy z małżonków odpowiada za całość zobowiązania. Oznacza to, że ewentualny wierzyciel może dochodzić swojego zaspokojenia zarówno od jednego, jak i drugiego małżonka w pełnej wysokości. Jest dla niego obojętne od kogo uzyska on zaspokojenie swojego roszczenia, ponieważ małżonkowie są razem związani zobowiązaniem. W przypadku uzyskania roszczenia w pełnej wysokości od jednego z małżonków, powstaje między nimi stosunek niejako wewnętrzny, co oznacza, że małżonek może dochodzić regresu od drugiego małżonka.

Podział majątku po rozwodzie – w jaki sposób powinien zostać dokonany?

W wyniku wydania wyroku rozwodowego następuje rozwiązanie małżeństwa, co oznacza, że wyrok ten ma charakter konstytutywny. Jednym z jego skutków jest również ustanie wspólności majątkowej między małżonkami. Oznacza to, że masa majątkowa stanowiąca małżeński majątek wspólny zostaje podzielona ułamkowo na pół. Od tego momentu każdy z byłych współmałżonków może żądać dokonania podziału majątku wspólnego.

Rozwód a długi – czy długi podlegają podziałowi w trakcie podziału majątku?

W wyniku postępowania w przedmiocie podziału majątku wspólnego byłych małżonków sąd dokonuje stosownego podziału aktywów wchodzących w jego skład. Powstaje jednak pytanie co z długami? Czy w przypadku rozwodu sąd orzeka o długach? Czy podczas podziału majątku może dojść również do rozdzielenia między strony długów? Niestety nie, ponieważ podział samych tylko aktywów, z pominięciem długów, wynika z samej istoty sądowego podziału majątku. Sąd dokonuje działu jedynie istniejących na dzień podziału składników majątkowych, które tworzą majątek wspólny małżonków. Pasywa są w efekcie całkowicie wyłączone z podziału majątku.

Natomiast od tej zasady istnieje jeden wyjątek. Jest to sytuacja, w której dług został spłacony już po ustaniu wspólności ustawowej przez jednego z małżonków z jego własnych środków, a jeszcze przed podziałem majątku wspólnego. W takiej sytuacji, w zależności od innych okoliczności sprawy, byłemu małżonkowi przysługuje zwrot części lub całości zapłaconej kwoty.

Rodzaje odpowiedzialności za długi w małżeństwie

Warto jednak na moment wrócić do omówienia ogólnej sytuacji długów wewnątrz wspólnoty majątkowej małżeńskiej oraz jak rozkłada się odpowiedzialność za te długi względem każdego z małżonków. W ten sposób można nieco lepiej zrozumieć zagadnienie rozwód a długi. Przede wszystkim możemy w tym aspekcie wyróżnić 3 możliwe sytuacje. Pierwszy przypadek to zaciągnięcie długu wspólnie przez małżonków. W takim przypadku odpowiadają oni całym majątkiem wspólnym oraz swoimi własnymi majątkami osobistymi. W drugim przypadku to jeden z małżonków zaciąga zobowiązanie, natomiast za wiedzą i zgodą drugiego małżonka. Wówczas odpowiedzialność za dług kształtuje się następująco: małżonkowie odpowiadają majątkiem wspólnym, natomiast małżonek zaciągający zobowiązanie odpowiada również majątkiem osobistym. W trzecim możliwym przypadku dochodzi do zaciągnięcia długi przez danego małżonka, ale bez zgody drugiego z nich. W tej sytuacji odpowiedzialność ponosi tylko małżonek, którego obciąża zobowiązanie i odpowiada on swoim majątkiem osobistym. W praktyce jednak wykazanie, że małżonek nie wyrażał zgody na zobowiązanie zaciągane przez drugiego małżonka, może być utrudnione. Często w trakcie trwania związku małżonek pomimo wielu obaw godzi się na zaciąganie zobowiązań przez swojego partnera.

Rozwód a długi związane z zaspokojeniem zwykłych potrzeb rodziny

I od powyższych zasad pojawia się jeden wyjątek. Mianowicie chodzi o zobowiązania zaciągnięte w sprawach wynikających z zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny, a więc przede wszystkim potrzeb związanych z mieszkaniem, jedzeniem czy zdrowiem małżonków lub dzieci. W takiej sytuacji małżonkowie zawsze będą odpowiadać solidarnie z tytułu takiego zobowiązania.

Długi po rozwodzie a wspólność majątkowa małżeńska

Tak naprawdę w najmniej korzystnej sytuacji jest małżonek, który odpowiada za długi współmałżonka w sytuacji istnienia w małżeństwie ustawowej wspólności majątkowej. Przypominając to zagadnienie, należy wskazać, że w momencie zawarcia związku małżeńskiego dochodzi do powstania 3 odrębnych mas majątkowych: majątku wspólnego małżonków nabytego w trakcie trwania małżeństwa oraz ich majątków osobistych. Po rozwodzie podział majątku obejmuje majątek wspólny, natomiast może dochodzić również do potrzeby rozliczenia nakładów i wydatków poniesionych przez małżonków z ich majątków osobistych na majątek wspólny lub z majątku wspólnego na majątek osobisty.

Rozwód a długi w kontekście rozdzielczości majątkowej

W dużo korzystniejszej sytuacji znajduje się małżonek, jeśli przed wejściem w związek małżeński lub w trakcie jego trwania między partnerami powstała rozdzielczość majątkowa przez podpisanie intercyzy. W takiej sytuacji kwestia rozwód a długi kształtuje się zgoła inaczej, a ochrona przed długami jest najdalej posunięta. Chociażby w przypadku długów związanych z prowadzeniem jednoosobowej działalności gospodarczej, wierzyciel nie może dochodzić roszczeń od drugiego małżonka, ponieważ w powszechnie dostępnym rejestrze jakim jest CIDG ujawnieniu podlegają informacje o wspólności lub rozdzielności majątkowej między małżonkami. W takiej sytuacji nie możemy mówić o solidarnej odpowiedzialności za długi.

Rozdzielczość majątkowa z mocą wsteczną – sposób na nieuczciwego współmałżonka?

Może również dojść do sytuacji, w której przed rozwodem małżonkowie od dłuższego czasu nie żyją już razem i nie mają ze sobą kontaktu. W konsekwencji może dojść do tego, że jeden z małżonków w tym czasie popadnie w długi. W takiej sytuacji małżonek, który nie wiedział o poczynaniach drugiego małżonka, może wystąpić do sądu o orzeczenie rozdzielności majątkowej z datą wsteczną.

Podsumowanie

Oczywiście wszystkie kwestie związane z tematem rozwód a długi nie należą do łatwych, a ewentualna odpowiedzialność za długi po rozwodzie zależy od danej sytuacji faktycznej oraz wielu czynników składowych, które należy wziąć pod uwagę. Stąd tym lepiej w tego typu sytuacjach zdać się na doświadczenie profesjonalnego pełnomocnika, który podejmie starania, aby jak najlepiej zabezpieczyć wszystkie prawa byłego małżonka.

Wpisy blogowe zamieszczone na niniejszej stronie internetowej nie stanowią porady prawnej. Pamiętaj, że każda sprawa jest inna i wymaga indywidualnego podejścia. Jeżeli chcesz uzyskać wsparcie prawne w Twojej sprawie – zapraszam do nawiązania kontaktu.